سروران و فرهیختگان اینبار شما را به معرفی یکی از مشاهیر توانا و خبره که نذیرش در عصر خود از نگاه رهبریت،
سیاست، اقتصاد و دانش کمتر ملت بدخشان شاهد بوده و با تاسف فراوان که شهرت اش به یاد فراموشی سپرده شده را به رشته ی تحریر میگیرم این مرد بزرگ مرحوم مغفورشهید وکیل نظام الدین خان است که در سال 1290 هجری خورشیدی از کتم عدم چشم به دیدار هستی گشود و زندگی پر از فراز و نشیب را از دامان مادر به تجربه نمودن آغاز کرد وی فرزند ارشد برهان الدین خان ، نواسه مرحوم محمد عیسی که محمد عیسی فرزند شخصیت بزرگ خطه ی بدخشان یعنی داملا محمد ارباب
محزون می باشد است.
هنوز به دوره بلوغیت نرسیده بود که شجر سبز دودمانش را هوای اختناق پاییز رسید یعنی پدر بزرگوار خود را از دست داد اما سوگ پدر از همت نه کاست کمر مردانگی خود را در راه علم و دانش محکم بست و در مکتب خانه ی آبائش و مسایل دینی و مذهبی را نزد دست پرورده گان اجدادش آموخت چون محیط آموزش دیگر برایش تنگ شد و ناچار عزم سفر به مناطق دیگر کرد مدتی چندین سال را در بر گفت مدارس و مکتب خانه های که بزرگان تدریس خواندن و نوشتن را میکردند سفر کرد و به تعلیم و تعلم پرداخت تا بدرجه ی بلند علمی خود را رسانید و مورد تهید استادان وقت قرارگرفت، که در آنوقت بلند ترین رتبه ، رتبه میرزای بود و نظام الدین خان، بنام میرزا نظام الدین خان شهرت یافت و در ادارات حکومتی وقت در بدخشان آغاز به ماموریت کرد و از میرزا های مشهور و تیز قلم بود.
مردمان شهرستان کِشم و ناحیه کنگورچی وی را به حیث بزرگ و کلان خود گماشتن منزلش همانند آبا و اجدادش همیش جمعیت خبره و دانا راه داشت
و شب ها وقف بیدل خوانی و مثنوی خوانی میشد و بحث های ادبی تا دم دم های سحر ادامه پیدا میکرد.
شخص تیز هوش، تند خوی و فیصح البیان بود خصلتی که همه را شفیته و مجذوب خود کرده بود.
دیر نگذشت که از طرف مردم شهرستان کِشم به حیث وکیل منتخب برگزیده شد وی دو دوره وکلات را در شورای ولایتی
اُستان بدخشان به پیش برد و خدمات بزرگی اجتماعی و اقتصادی را به مردمش انجام داد. بلاخره در جدی 1345 هجری
خورشیدی به سن 55 سالگی در یک حادثه ترافیکی در شاهراهی کِشم فیض آباد مرکز اُستان بدخشان در ناحیه قره کمر، جان
را به جان آفرین سپرد و پیکر گلگونش را با اعزاز و اکرام از طرف مردم و حکومت شاهی اعلحضرت محمد ظاهرشاه
به زاده گاهش منتقل و در حدیره آبایش در ناحیه کنگورچی جوار زیارت شیخ بدخش بخاک سپاریدند
از وی آثار زیادی خطی و نوشتاری بجای ماند بود که با تاسف در اثر حادثات طبعی که بالا منطقه و محل زنده گیشان به وقع
پیوست همه از بین رفت و ما از نعمت نوشته هایشان برای همیش مرحوم ماندیم.
مرحوم وکیل نظام الدین خان ازدواج های متعدد نموده،
فرزند بزرگ و نهال با ثمر باغ آرزویش جناب محترم شیر احمد یاور کنگورچی است
ودیگران محترم دگرمن خیر محمد ، مرحوم رئیس آدینه بیک و همچنان فرزندان صالح و نا صالح دیگر هم دارد.
در خاتمه برایش اتعاف دعا میکنیم.
زنده گانی بجهان عاقبت اش مرگ بود
خرم آنکس که به نیکی ببرند نام از او
امپراطور
------------------------------------
روحش شاد، یادش گرامی و نامش ستوده باد.
نویسنده: احمد محمود امپراطور
